Kurtarıcı kompleksi nedir?
Hiç şu deneyimi yaşadınız mı: Etrafınızdaki insanların zorluklarla veya acılarla karşılaştıklarını gördüğünüzde, kendi çıkarlarınız ve mutluluğunuz pahasına bile olsa, sorunlarını çözmelerine yardımcı olmak için onlara yardım eli uzatmaktan kendinizi alamazsınız? Eğer öyleyse, ‘kurtarıcı kompleksi’ adı verilen psikolojik bir olgudan muzdarip olabilirsiniz.
‘Kurtarıcı kompleksi’, genellikle yakın ilişkilerde, arkadaşlıklarda veya işyerinde başkalarına çok fazla önem verme ve onlara yardım etme eğilimini ifade eder. ‘Kurtarıcı kompleksi’ne sahip kişiler çoğu zaman başkalarının hayatlarını değiştirme, onları beladan ya da acıdan kurtarma sorumluluğuna ve yeteneğine sahip olduklarına inanırlar, hatta varoluşlarının anlamının ve değerinin bu olduğunu hissederler. Ancak bu davranışın kendinize veya başkalarına mutlaka bir faydası olmayabilir, ancak aşağıdaki olumsuz etkilere neden olabilir:
-Fazla çalışma: Tüm enerjinizi başkalarına bırakırsanız, hâlâ kendinize bakacak zamanınız ve alanınız var mı? Kişinin kendi ihtiyaçlarını ve duygularını uzun süre ihmal etmesi, fiziksel ve zihinsel sağlığının bozulmasına, hatta depresyon ve anksiyete gibi psikolojik sorunlara yol açabilir.
- İlişkinin bozulması: Karşıdaki kişi ‘düzeltilmesi’ gereken biri olarak mı görülmek istiyor? Başkalarının hayatına aşırı müdahale, karşı tarafta kırgınlığa ve direnmeye neden olabilir, hatta güven ve saygı eksikliğine yol açarak ilişkinin bozulmasına veya bozulmasına neden olabilir.
- Hayal kırıklığı: Karşınızdakinin değişmediğini hissettiğinizde sorumluluk sizde olur, hayal kırıklığına uğramaz mısınız? Kendi mutluluğunuzu başkalarının değişikliklerine dayandırmak, sizi sonsuz bir bekleyişe ve hayal kırıklığına sürükleyebilir, özgüveninizin ve öz saygınızın kaybolmasına yol açabilir.
Neden bir kurtarıcı komplosu var?
Peki neden bazı insanlarda ‘kurtarıcı kompleksi’ var? Psikologlar bunun çocukluk deneyimleriyle ilgili olabileceğine inanıyor. Bazı kişiler büyürken yeterli ilgi ve onay görmemiş olabilir ya da aile içi şiddet, istismar gibi travmatik olaylar yaşamış olabilir. Bu deneyimler onların ‘Sevgiyi ve tanınmayı ancak başkalarına yardım ederek elde edebilirim’ gibi yanlış bir inanç geliştirmelerine yol açmış olabilir. Bu nedenle sürekli olarak ihtiyaç sahibi kişileri arayıp duygusal ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde değiştirmeye çalışacaklardır.
Kurtarıcı kompleksi vakaları:
Örneğin bir ilişkide kadın, erkek arkadaşının gözlerindeki oyun oynama, uyuma gibi kusurlarını her zaman değiştirmek ister ve bunun onun daha iyi bir hayat sürmesine yardımcı olabileceğini düşünür. Ancak adam kendini çok sıkıntılı ve depresif hissetti, bu da sonunda ilişkinin bozulmasına yol açtı.
Çocukluğunda zorbalığa veya ilgisizliğe maruz kalan bazı insanlar, başkalarını kurtararak sevgi ve tanınma arzusu geliştirirler. Bu kişi sürekli olarak ihtiyacı olan kişileri arayabilir ve onları kendi duygusal ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde değiştirmeye çalışabilir.
Sosyal aktivitelerde bazı insanlar her zaman belirli bir ideal veya amaç uğruna kendilerini feda etmek, hatta başkalarını da dahil etmek isterler. Bu kişiler hem kendilerinin hem de başkalarının ilgi ve duygularını göz ardı ederek sadece kendi inanç ve misyonlarına odaklanabilirler.
Kurtarıcı kompleksiniz olup olmadığını nasıl anlarsınız?
Kurtarıcı kompleksinizin olup olmadığını belirlemek istiyorsanız aşağıdaki test kriterlerine başvurabilirsiniz:
- Çeşitli sorunları veya zorlukları olan ve onların değişmesine veya çözülmesine yardımcı olma sorumluluğuna ve yeteneğine sahip olduğunuzu hissettiğiniz insanlardan sık sık etkileniyor musunuz?
- Başkalarına yardım etmek için sık sık kendi çıkarlarınızı ve mutluluğunuzu feda ediyor musunuz, hatta kendi ihtiyaçlarınızı ve duygularınızı görmezden mi geliyorsunuz?
-Başkalarının seçimlerine ve isteklerine saygı duymadan, her zaman başkalarının hayatlarını doğru olduğunu düşündüğünüz şekilde etkilemek mi istiyorsunuz? - Kendi içinizden ve dışınızdan tanınma ve kabul görmek yerine, yalnızca başkalarına yardım ettiğinizde kendinizi değerli ve anlamlı mı hissediyorsunuz?
- Başkaları, onları anlamak ve saygı duymak yerine, yardımınızı reddettiklerinde kendinizi öfkeli, hayal kırıklığına uğramış veya suçlu hissediyor musunuz?
Yukarıdaki sorulara cevabınız evet ise muhtemelen bir kurtarıcı kompleksiniz var demektir. Bu kompleksin kendiniz ve başkaları için tükenmişlik, ilişkilerin bozulması, hayal kırıklığı gibi olumsuz sonuçları olabilir. Bu nedenle, başkalarına doğru şekilde yardım etmeyi öğrenmelisiniz ve aynı zamanda kendinize doğru şekilde yardım etmeyi de öğrenmelisiniz.
Kurtarıcı kompleksinizi nasıl geliştirebilirsiniz?
Eğer ‘kurtarıcı kompleksi’ eğiliminiz olduğunu fark ederseniz, bunu geliştirmek için aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:
- Kendi motivasyonlarınızı düşünün: Başkalarına gerçek bir empati ve ilgi göstererek yardım etmek ister misiniz? Yoksa sadece kendinizi rahat ettirmek için başkalarının olumsuz durumunu değiştirmek mi istiyorsunuz? Başkalarının seçimlerine ve isteklerine saygı duyuyor musunuz? Başkalarının sizin sorunlarınızı sizin adınıza çözebilecek kapasitede olduğunu düşünüyor musunuz?
- Sınırları belirleyin: Başkalarına yardım etmek için kendinizi feda etmenize gerek yok. Yeteneklerinizi aşan veya mantıksız olan bazı istekleri reddedebilirsiniz. Ayrıca kendinize ve diğer kişiye biraz alan açmak için uygun zamanda geri çekilebilirsiniz. Bir başkasının hayatındaki tek destekçinin siz olmadığınızı veya onun mutluluğunun tek kaynağının da siz olmadığınızı anlayın.
- Kendinize dikkat edin: Fiziksel ve zihinsel sağlığınıza dikkat etmeyi, sizi mutlu ve tatmin edecek şeyleri bulmayı öğrenmelisiniz. Bazı hobiler geliştirebilir, benzer düşüncelere sahip arkadaşlar edinebilir veya profesyonel psikolojik danışmanlık alabilirsiniz. Değerinizin ve öneminizin başkalarına yaptığınız yardıma değil, kendinizi tanımanıza ve kabul etmenize bağlı olduğunu anlamalısınız.
Kısaca ‘kurtarıcı kompleksi’, kişinin kendi mutluluğuna ve başkalarının mutluluğuna zarar verebilecek sağlıksız bir psikolojik olgudur. Başkalarına doğru şekilde yardım etmeyi öğrenmeliyiz, aynı zamanda kendimize de doğru şekilde yardım etmeyi öğrenmeliyiz. Ancak bu şekilde daha dengeli ve uyumlu bir ilişki kurabilir, daha zengin ve daha iyi bir hayata sahip olabiliriz.
Ücretsiz Psikolojik Test
Harvard’lı bir psikoloji doktorunun tasarladığı duygusal zeka testi, denemeye cesaretiniz var mı?
Bu makaleye bağlantı: https://psyctest.cn/article/MV5g9kdw/
Orijinal makalenin yeniden basılması durumunda lütfen bu bağlantıda yazarını ve kaynağını belirtiniz.
