Phức hợp cứu tinh là gì?
Bạn đã từng có trải nghiệm này chưa: khi nhìn thấy những người xung quanh gặp khó khăn, đau đớn, bạn không khỏi muốn ra tay giúp đỡ họ giải quyết vấn đề, thậm chí phải hy sinh lợi ích và hạnh phúc của chính mình? Nếu vậy, có thể bạn đang mắc phải một hiện tượng tâm lý được gọi là ‘phức cảm cứu tinh’.
“Phức hợp vị cứu tinh” ám chỉ xu hướng quan tâm và giúp đỡ người khác quá nhiều, thường là trong các mối quan hệ thân mật, bạn bè hoặc tại nơi làm việc. Những người có “tổ hợp cứu tinh” thường tin rằng họ có trách nhiệm và khả năng thay đổi cuộc sống của người khác và giúp họ thoát khỏi rắc rối hoặc đau đớn, thậm chí còn cảm thấy rằng đây là ý nghĩa và giá trị cho sự tồn tại của họ. Tuy nhiên, hành vi này không nhất thiết mang lại lợi ích cho bản thân hay người khác mà có thể gây ra những tác động tiêu cực sau:
- Làm việc quá sức: Nếu dồn hết sức lực cho người khác, bạn còn thời gian và không gian để chăm sóc bản thân không? Việc bỏ bê nhu cầu và cảm xúc của bản thân trong thời gian dài có thể dẫn đến tổn hại đến sức khỏe thể chất và tinh thần, thậm chí cả các vấn đề tâm lý như trầm cảm và lo lắng.
- Mối quan hệ đổ vỡ: Đối phương có muốn bị coi là người cần được “sửa chữa” không? Sự can thiệp quá mức vào cuộc sống của người khác có thể gây ra sự oán giận và phản kháng từ phía đối phương, thậm chí có thể dẫn đến sự thiếu tin tưởng và tôn trọng, dẫn đến mối quan hệ xấu đi hoặc tan vỡ.
- Thất vọng: Khi bạn cảm thấy người kia không thay đổi thì trách nhiệm thuộc về bạn. Việc đặt hạnh phúc của mình vào sự thay đổi của người khác có thể khiến bạn rơi vào tình trạng chờ đợi và thất vọng vô tận, dẫn đến mất tự tin và lòng tự trọng.
##Tại sao lại có âm mưu cứu tinh?
Vậy tại sao một số người lại có ‘phức cảm cứu tinh’? Các nhà tâm lý học tin rằng điều này có thể liên quan đến trải nghiệm thời thơ ấu. Một số người có thể không nhận được đủ sự chăm sóc và quan tâm khi lớn lên hoặc có thể đã trải qua những sự kiện đau thương như bạo lực gia đình và lạm dụng. Những trải nghiệm này có thể đã khiến họ hình thành niềm tin sai lầm: “Tôi chỉ có thể nhận được tình yêu và sự công nhận bằng cách giúp đỡ người khác”. Vì vậy, họ sẽ không ngừng tìm kiếm những người có nhu cầu và cố gắng thay đổi họ để đáp ứng nhu cầu tình cảm của họ.
Các trường hợp phức tạp cứu tinh:
Ví dụ, trong một mối quan hệ, người phụ nữ luôn muốn thay đổi những khuyết điểm của bạn trai trong mắt mình như chơi game hay ngủ nướng, vì nghĩ rằng điều này có thể giúp anh ấy sống tốt hơn. Nhưng người đàn ông cảm thấy rất rắc rối và chán nản, điều này cuối cùng dẫn đến sự tan vỡ của mối quan hệ.
Một số người từng bị bắt nạt hoặc thiếu sự quan tâm khi còn nhỏ nảy sinh mong muốn có được tình yêu và sự công nhận bằng cách cứu người khác. Người này có thể liên tục tìm kiếm những người cần giúp đỡ và cố gắng thay đổi họ để đáp ứng nhu cầu tình cảm của chính họ.
Trong hoạt động xã hội, có người luôn muốn hy sinh bản thân vì một lý tưởng, mục tiêu nào đó, thậm chí lôi kéo người khác tham gia. Những người như vậy có thể bỏ qua lợi ích và cảm xúc của chính họ cũng như của người khác và chỉ tập trung vào niềm tin và sứ mệnh của chính họ.
Làm thế nào để biết bạn có phức hợp cứu tinh hay không?
Nếu bạn muốn xác định xem mình có phức hợp cứu tinh hay không, bạn có thể tham khảo các tiêu chí kiểm tra sau:
- Bạn có thường bị thu hút bởi những người gặp nhiều vấn đề hoặc khó khăn khác nhau và cảm thấy rằng bạn có trách nhiệm và khả năng giúp họ thay đổi hoặc giải quyết chúng không?
- Bạn có thường xuyên hy sinh lợi ích và hạnh phúc của bản thân để giúp đỡ người khác, thậm chí phớt lờ nhu cầu và cảm xúc của bản thân?
- Bạn luôn muốn gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người khác theo cách mà bạn cho là đúng mà không tôn trọng lựa chọn và mong muốn của người khác?
- Bạn chỉ cảm thấy có giá trị và có ý nghĩa khi giúp đỡ người khác, thay vì nhận được sự công nhận và chấp nhận từ bên trong và bên ngoài bản thân?
- Bạn có cảm thấy tức giận, thất vọng hay tội lỗi khi người khác từ chối sự giúp đỡ của bạn thay vì thấu hiểu và tôn trọng họ không?
Nếu bạn trả lời có cho những câu hỏi trên thì có lẽ bạn có phức cảm cứu tinh. Sự phức tạp này có thể gây ra những hậu quả tiêu cực cho bản thân bạn và những người khác, chẳng hạn như kiệt sức, đổ vỡ mối quan hệ, thất vọng, v.v. Vì vậy, bạn nên học cách giúp đỡ người khác một cách đúng đắn và bạn cũng nên học cách giúp đỡ chính mình một cách đúng đắn.
Cách cải thiện phức hợp cứu tinh của bạn
Nếu nhận thấy mình có xu hướng ‘phức tạp cứu tinh’, bạn có thể thử các phương pháp sau để cải thiện nó:
- Suy ngẫm về động lực của chính bạn: Bạn có muốn giúp đỡ người khác vì sự đồng cảm và quan tâm chân thành không? Hay bạn chỉ muốn thay đổi trạng thái tiêu cực của người khác để bản thân thấy thoải mái? Bạn có tôn trọng sự lựa chọn và mong muốn của người khác không? Bạn có nghĩ người khác có khả năng giải quyết vấn đề của bạn cho bạn không?
- Đặt ra ranh giới: Bạn không cần phải hy sinh bản thân để giúp đỡ người khác. Bạn có thể từ chối một số yêu cầu vượt quá khả năng của mình hoặc không hợp lý. Bạn cũng có thể rút lui vào thời điểm thích hợp để cho bản thân và người khác một chút không gian. Hãy hiểu rằng bạn không phải là người hỗ trợ duy nhất trong cuộc sống của người khác, bạn cũng không phải là nguồn hạnh phúc duy nhất của họ.
- Chú ý đến bản thân: Bạn cần học cách chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần của mình và tìm kiếm những điều khiến bạn hạnh phúc, hài lòng. Bạn có thể phát triển một số sở thích, kết bạn với những người bạn cùng chí hướng hoặc tìm kiếm sự tư vấn tâm lý chuyên nghiệp. Bạn phải nhận ra rằng giá trị và tầm quan trọng của bạn không phụ thuộc vào sự giúp đỡ của bạn cho người khác, mà phụ thuộc vào sự thừa nhận và chấp nhận bản thân bạn.
Tóm lại, “phức cảm cứu tinh” là một hiện tượng tâm lý không lành mạnh, có thể gây tổn hại đến hạnh phúc của chính mình và hạnh phúc của người khác. Chúng ta nên học cách giúp đỡ người khác một cách đúng đắn và chúng ta cũng nên học cách giúp đỡ chính mình một cách đúng đắn. Chỉ bằng cách này chúng ta mới có thể thiết lập được mối quan hệ cân bằng, hài hòa hơn và có được cuộc sống phong phú, tốt đẹp hơn.
Kiểm tra tâm lý miễn phí
Bài kiểm tra trí tuệ cảm xúc do bác sĩ tâm lý Harvard thiết kế, bạn có dám thử không?
Liên kết đến bài viết này: https://psyctest.cn/article/MV5g9kdw/
Nếu bài viết gốc được in lại, vui lòng ghi rõ tác giả và nguồn ở dạng link này.
